Հարցազրույց Շիրակի մարզպետարանի «Գյուղատնտեսության և բնապահպանության վարչության» պետ ՄՈՎՍԵՍ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ հետ:
— Պարոն Մանուկյան, դեռևս ամռանը, երբ բնությունը վատ անակնկալ մատուցեց գյուղացիական տնտեսություններին, նախկին գյուղնախարարն այցելելով Շիրակի մարզ, ասաց, որ եթե փոխհատուցում չլինի, ապա աջակցություն անպայման կլինի: Կտեղեկացնե՞ք, որևէ օգնություն տրամադրվե՞լ է:
— Եղել է կառավարության որոշում՝ փոխհատուցել միայն սահմանամերձ, սահմանապահ համայնքներին. Ադրբեջանին սահմանակից Գեղարքունիքի, Սյունիքի և Տավուշի մարզերի վնաս կրած տնտեսություններին:
— Բայց Շիրակի մարզը ևս մեծ վնասներ էր կրել:
— Իհարկե, մոտ 3000 հեկտար ցանքատարածություններ ունենք, որոշ համայնքներում վնասը ամբողջ 100 տոկոս էր կազմել: Այս համայնքների թվում էին Առափին, Սառնաղբյուրը, Նահապետավանը, և աջակցություն ցուցաբերվում է «Կարմիր Խաչի» կողմից՝ որպես հումանիտար օգնություն, բայց ոչ թե կառավարության կողմից: Հիմա «Եկեղեցական կլոր սեղանների շուրջ» կազմակերպությունը մեզանից ուզել է երեք առավել տուժված համայնքների ցանկը, որոնց պատրաստվում են օգնություն ցուցաբերել, բայց թե ինչ կարգի է, տեղյակ չեմ: Իսկ «Կարմիր Խաչի» կողմից տրվող աջակցությունն ամեն շահառուին 20 հազարական դրամ էր կազմում՝ յուրաքանչյուր ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամին: Դա բավական մեծ գումար է կազմում:
— Այդ գումարը գյուղացու համար ծախսածածկում ապահովո՞ւմ է:
— Դե, իհարկե, այն լիարժեք փոխհատուցում չէ, մանավանդ այս համայնքներն հանդիսանում էին հիմնականում որպես հացահատիկացան համայնքներ: Բայց, սրան զուգահեռ, Առափին ու Սառնաղբյուրը բանջարաբոստանային կուլտուրաներ էին աճեցնում և այգիներ մշակում, և կրած վնասն ու տրամադրված փոխհատուցումը չի համապատասխանում: Ասեմ, որ «Կարմիր Խաչի» կողմից այս հումանիտար օգնությունը շարունակական բնույթ է կրելու: Մենք տալիս ենք առավել վնաս կրած համայնքների ցանկը, իսկ իրենք կատարում են ընտրություն:
— Պարոն Մանուկյան, եթե համեմատական տանեք, ապա վնաս կրած համայնքների չստացած բերքը Շիրակի մարզի բերքատվության միջին համախառն արդյունքում զգալի՞ է:
— Եթե համեմատական կարգով դիտարկենք, ապա պատկերացրեք. 3000 հա վնասված ցանքատարածք ունենք, սա մեծ ցուցանիշ է, եթե անգամ մեկ հեկտարից 2 տոննա հացահատիկային բերք հաշվարկենք, արդեն 6000 տոննա հացահատիկի կորուստ է, իսկ սա այն չափն է, որը Վայոց Ձորն ընդհանուր է արտադրում:
— Ձմեռը հայտարարենք սկսված. այս տարվա սպասելիքները:
— Եթե հիշում եք, Ձեզ հետ նախորդ հարցազրույցներից մեկում նշել եմ, որ այս տարին ամեն ինչով բարեբեր էր. և՛ աշնանային, և՛ գարնանային ցանքերի մասով… Ամառը շատ լավն էր, տեղումները բավարար էր, եթե բերքատվության միջին ցուցանիշը համեմատենք նախորդ տարիների հետ, ունենալով 6000 հեկտար պակաս ցանք, բայց տվեցինք այնքան բերք, որքան նախորդ տարի էր: Ցավոք, ամիս-ամիսուկես է, տեղումներ չունենք, որը բնականաբար, անհրաժեշտ էր ցորենի ծլարձակումների համար: Իսկ հիմա էլ տեղումները վտանգավոր են, եթե ջերմաստիճանի նվազմանը զուգահեռ անձրև կամ թաց ձյուն տեղա, ապա սառեցում տեղի կունենա:
— Այդ հարցազրույցում Դուք նաև նշել էիք, որ բնության օրենք է, եթե մի տարի բարեբեր է եղել, ապա դրան կհետևի երաշտ… Սա ա՞յն է, սկսվե՞լ է…
— Այո, և հաստատում եմ խոսքերս, որովհետև բացի այն, որ ժողովրդական խոսքն էլ ասում է, թե 12 տարին մեկ բնությունը կրկնվում է, և մենք արդեն փորձ ու դիտարկումներ ունենք, ապա գոնե 5 տարվա պարբերական կրկնություն կա: Եվ սրանից ելնելով, մենք այն կանխատեսել էինք:
— Գարնանացանի արդյունքն ինչպիսի՞ն է Ձեր գնահատմամբ:
— Այնպիսի ցուցանիշ ենք ապահովել, որ լի ու լի է:
— Սակայն, եթե բարձր բերքատվություն ենք ունեցել, ապա ինչո՞ւ գնային աճ է գրանցվել:
— Ու էլի բարձրանալու է, մանավանդ, կարտոֆիլի գինը: Տեսեք, նախորդ տարի և՛ կարտոֆիլի, և՛ հացահատիկի ցանքերը պակասել են, բայց չնայած դրան, բարեբեր տարվա կտրվածքով, դարձյալ միջին բարձր բերքատվություն ապահովվել է մարզի կտրվածքով: Ուզում եմ բացատրել, որպեսզի հստակ լինի. տեսեք, որ տարին, որ բարձր բերքատվություն է ապահովվում, այդ տարվա բերքի, ասենք՝ կարտոֆիլի որակական հատկանիշները ցածր են լինում: Շատի դեպքում կորուստներն էլ շատ են:
— Աշնանացան ցանքերն ի՞նչ վիճակում են:
— Ծավալային առումով՝ նույնն ենք ցանել, բայց եղանակային կանխատեսումներից շատ եմ վախենում. եթե ձյունախառն անձրև տեղաց ու դրան հաջորդեց ջերմաստիճանի կտրուկ նվազում, ապա հաստատ խնդիրներ կունենանք:
— Անասնապահության ոլորտն ինչպիսի՞ն է:
— Դարձյալ պիտի կրկնվեմ, որ այս տարվա բերրիությունն այս ոլորտում ևս բարեբեր է եղել, հոյակապ տարի էր, անգամ քարի վրա կանաչ էր աճել: Վստահ եմ, այս տարի կեր այնքան են հավաքել ու պահեստավորել, որ նաև հաջորդ երկու տարիներին էլ կբավականանցնի:
— Անասնագլխաքանակի ավելացում եղե՞լ է:
— Հունվարին նոր միայն կարող ենք հաշվառում իրականացնել:
— Մարզին մեր գյուղատնտեսությունը բավարարո՞ւմ է:
— Լիարժեք: Մենք ինքնաբավ մարզ ենք: Մարզին ապահովում են, նաև արտահանում են այլ մարզեր և հարևան երկրներ: