Հարցազրույց Գյումրու համայնքապետ ՎԱՐԴԳԵՍ ՍԱՄՍՈՆՅԱՆԻ հետ:
— Պարոն քաղաքապետ, վերջերս այցելել էիք Ֆրանսիա, հանդիպումներ եք ունեցել, ի՞նչ արդյունքներով և ակնկալիքներով եք վերադարձել:
— Հայ-ֆրանսիական ապակենտրոնացված 4-րդ համաժողովի շրջանակներում ոչ միայն ես, նաև ՀՀ այլ քաղաքների պատվիրակություններ էին գտնվում Ֆրանսիայում: Քննարկվեցին, թե ինչ աշխատանքներ են կատարվել քույր-քաղաքների համագործակցության արդյունքում, փորձի փոխանակում էր, համեմատականներ տարվեցին, հետագա համագործակցության մանրամասներ քննարկեցինք… Մի խոսքով, աշխատանքային հանդիպումներ էին: Իսկ անցած շաբաթ ՌԴ Տվեր քաղաքի պատվիրակությունն էր Գյումրիում, և իրենց հետ շուտով նույնպես քույր-քաղաքների հուշագիր կստորագրվի: Նախնականով, պայմանավորվածություն կա՝ իրենց մոտ աճող բարձրակարգ ծառատեսակներ մեզ կնվիրեն, որպեսզի Գյումրիում տնկենք:
— Ասել է թե՝ քույր—քաղաքներ ձևակերպումը միայն թղթի վրա հուշագրերի ներքո լոկ ստորագրություններ չեն, այլ գործուն համագործակցություն է ակնկալում:
— Այո, որպեսզի համագործակցությունը սերտ լինի, միմյանց շնորհավորենք քաղաքի տոների առիթով, կապի մեջ լինենք, լավագույն փորձը փոխանակենք: Օրինակ, մեր զրույցի ժամանակ խոսակցություն եղավ, թե տվյալ քաղաքում կամ հարակից ինչ գործարաններ կան, որոնց մասնաճյուղերը հնարավոր կլինի Գյումրիում հիմնել, հետագայում էլ դեսպանների հետ հանդիպման ժամանակ առաջարկներով հանդես կգանք՝ Գյումրիում աշխատատեղեր ստեղծելու որևէ ծրագիր ներկայացնելով: Ի վերջո, մենք այստեղ ունենք բարձրակարգ մասնագետներ, որոնք հայտնի և անհայտ պատճառներով իրենց մասնագիտությամբ չեն կարող աշխատել, գործազուրկ են, բայց աշխատասեր են և ունակ: Բոլոր քույր-քաղաքների հետ փորձում ենք տեսանելի և շոշափելի նմանակերպ հարաբերություններ ստեղծել, տեսնենք՝ ինչ կստացվի:
— Պարոն Սամսոնյան, քաղաքային ցավերից խոսենք, և առաջինը՝ տրանսպորտի թեման: Ինչո՞ւմն է խնդիրը:
— Օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ խնդիրներ կան, որոնց պատճառով տրանսպորտի գործարկումը ձգձգվում է: Ավտոբուսային պարկը կա, ՓԲԸ-ն ստեղծված է, աշխատանքային և կազմակերպչական խնդիրներ կան, որոնք ճիշտ հիմքի վրա պետք է դնել, որպեսզի խուսափենք հետագա խրթինություններից: Այս պահին, որպեսզի գործարկումը սկսենք, կամ պիտի համայնքը ամեն ամիս դոտացիա տա ՓԲԸ-ին՝ մենք այդքան միջոցներ չունենք, կամ, եթե գործարկենք, ինքնաբավ աշխատի… Այնտեղ իրավական դաշտի հետ կապված խնդիրներ կան, ընթացակարգի հետ կապված հարցեր կան, մի խոսքով՝ կազմակերպչական ընթացակարգեր են: Չենք ուզում սխալ հիմքով դնել: Մյուս հարցն այն է, որ այն ՍՊԸ-ն, որը սպասարկում է քաղաքը, ըստ պայմանագրի, մինչև 2023 թիվը կրելու է դեղին համարանիշերը, իրենք պետք է հրաժարվեն՝ երթուղիներից, որ մենք կարողանանք ամեն մեկը հերթականությունով շահագործենք: Այստեղ էլ մեկ այլ հարց է առաջանում. մեր ունեցած թվով 65 ավտոբուսները քիչ են, որ ամբողջ տրանսպորտային ցանցին բավարարեն, անհրաժեշտ է 90 հատ: Այս տարվա սուբվենցիոն ծրագրով մենք ևս 20 հատ 22-տեղանոց ավտոբուսների կարիք ենք ներկայացրել, տեսնենք, կստացվի՞, որ համալրենք պարկը: Այո, այնպես է ստացվել, որ ինձանից երբ հարցրել են, թե նոր ավտոբուսները երբ գիծ կմտնեն, ես ժամկետներ ասել եմ, բայց արի ու տես, որ ինչ-որ խոչընդոտներ են առաջացել, չնախատեսված խնդիրներ են եղել: Կարծում եմ, այս երկու օրը թղթաբանական հարցերը կլուծվեն, Ավագանու արտահերթ նիստ կգումարենք, քննարկման կդնենք, որ կարողանանք վերջապես շահագործել: Ավտոբուսներն ափսոս են՝ անգործ կայանված են, բնակիչն էլ ճիշտ է դժգոհում, անհամբեր սպասում է: Կես կատակ-կես լուրջ՝ ոնց-որ թարսված լինի…
— Տարօրինակն այն է, որ տրանսպորտի հարցը դարձել է շահարկման թեմա: Եվ զարմանալի է, որ այն թևը, որը Ձեր թիմի հետ կիսում է քաղաքային իշխանության ղեկավարումը, և բնականաբար, ամեն մանրամասնից տեղյակ է, սլաքները Ձեր կողմն է ուղղում:
— Խոսելը հեշտ է, իսկ նրանք, ովքեր Ձեր ասածի պես՝ խնդրից տեղյակ են, պետք է ազնիվ գտնվեն… Բոլոր դեպքերում, Քաղաքացիական պայամանագրի հետ մենք հուշագիր ունենք ստորագրած, ըստ որի, քաղաքային իշխանության ղեկավարման բեռը երկուստեք ենք տանելու. համայնքապետի առաջին տեղակալի հետ միասին ամեն ինչ անում ենք, աշխատանքներ են տարվում, որպեսզի օր առաջ տրանսպորտը գործարկվի:
— Պարոն քաղաքապետ, մարզպետի հետ մեր ունեցած հարցազրույցում նա մի քանի կետով մեղադրանք հնչեցրեց քաղաքային իշխանության հասցեին: Օրինակ, ինչո՞ւ «Մուշ» թաղամասի հրապարակի համար արդեն երեք տարի է՝ գումար է հատկացված, սակայն աշխատանքներն առաջ չեն գնում:
— Այդ հարցում դատական գործընթաց կա. շինարարը թերի է աշխատել, գումարը չի փոխանցվել, նա էլ հրաժարվել է շարունակել, դատարան է մտել, իսկ Դուք գիտեք, որ դատական հարցերը արագ չեն լուծվում, դա պիտի ավարտվեր, որպեսզի մենք նոր մրցույթ հայտարարեինք: Հիմա արդեն մրցույթը հայտարարված է, և այն իր բնական հունով կընթանա:
— Իսկ այն, որ Սայաթ—Նովա փողոցի 5-հարկանի շենքի 5-րդ հարկի քանդված տան ու տանիքի համար, տիկին մարզպետի խոսքով, նրա ուղղակի միջնորդությամբ գումար է հատկացված եղել, սակայն սխալ մրցույթ հայտարարելու պատճառով գործընթաց չի եղել ու գումարը հետ է գնացե՞լ:
— Տեսեք, Ձեր՝ մարզպետի հետ ունեցած հարցազրույցից առաջ, երբ տիկին մարզպետը համայնքապետարանում խորհրդակցություն էր անցկացնում, այդ ժամանակ այս թեմային անդրադարձել ենք: Ես ասել եմ, որ այո, համայնքապետարանի ֆինբաժնի աշխատակցին, համակարգողին ու պատասխանատուին խիստ նկատողություն է տրվել՝ թերանալու համար: Այդ երեք տարվա ընթացքում երկու անգամ մրցույթ է հայտարարվել, մասնակից չի եղել, թե ինչն է պատճառը, այդպես էլ անհասկանալի է: Այնքան խնդիրներ կան, ու չեք էլ պատկերացնի, թե որքան դժվար է կարծրատիպերով ու քաղաքային ինքնատիպ մենթալիտետով բնակիչների հետ. օրինակ, այս ընթացքում ապօրինի տաղավարների հետ կապված այնքան քաշքշուկների մեջ ենք ընկնում… Օրական մի տեղ տաղավար են դնում, գնում՝ հանում ենք, կռվում են, վիճում են: Այո, պիտի հանենք, ապօրինություններ թույլ չենք տալու:
— Ապօրինի շինությունների հետ կապված… շա՞տ դեպքեր են արձանագրվել:
— Նոր ոչ մի ժամանակավոր տաղավար, ապօրինի շինություն թույլ չենք տալիս, հների հետ կապված աշխատանքներ են տարվում՝ օրենքի սահմաններում: Ի վերջո, պետք է բոլորս էլ մի կողմ դնենք մեր ամբիցիաները, ու քաղաքին նայենք մեր հարազատ օջախի պես. արդյո՞ք սիրուն է տարբեր ձևի ու չափի, նյութի տաղավարները քաղաքով մեկ. որը քաղաքաշինական նորմերին համապատասխան է, պետք է համապատասխանի ճարտարապետական տեսքին, թող գան, դիմեն, համաձայնություն ստանան, և օրինական դաշտում կառուցեն:
— Բնականաբար, դարձյալ պիտի անդրադառնանք ներդրումներին, ախր մենք արդեն փորձ ունենք. գալիս, ֆանտաստիկ ծրագրեր են ներկայացնում ու գնում են… Բացի այդ, էլ էկոքաղաք, էլ էկոթաղամաս, էլ… Արդյո՞ք նոր ծրագրեր կան:
— Այս պահին ՌԴ-ից գործարարներ են եկել, դե գիտեք, պատերազմի պատճառով լուրջ խնդիրների մեջ են ընկել, մեծ փորձ ունեն, Վրաստանում են ուզեցել հիմնել շինարարական կոնստրուկցիաների, այդ կոնստրուկցիաներն արդտադրող սարքերի և այլ նյութերի գործարան, բայց մեր հայերից համոզել են, բերել են Գյումրի: Այդ գործարանի հիմնմամբ՝ շուրջ 1000 աշխատատեղ է ստեղծվում: Կոմբինատ թաղամասում հարմար տարածք են տեսել: Հանդիպել ենք, մեզանից ինչ անցնում է՝ արագ անում ենք, Կառավարությանն ենք դիմում, որ պետք եղած ժամանակ ընդառաջեն, արագացնեն… Ինչ վերաբերում է էկոքաղաքին՝ Դիստրիկտին… Տարածքի հետ կապված մենք ասում ենք փուլային արեք, որ մենք էլ վստահ լինենք, որ անում եք, չլինի, թե մեծ տարածքը (շուրջ 20 հեկտար) տրամադրենք ու տարիներով մնա: Նույնը ամերիկյան արվարձանային թաղամասի մասով. ասում են կառուցելու ենք: Կառուցեք:
— Հա, բայց կառուցապատում էլ են, սակայն ըստ հետաքրքրվողների՝ շատ թանկ գներ են ասում: Տնակներում բնակվողները, որ այդքան հնարավորություն ունենային՝ էլ ինչո՞ւ այդ կացարաններում կմնային: Իսկ եթե հնարավորություն ունեցողներն են գնում, այդ դեպքում տնակներից ձերբազատվելու հավանականությունն է նվազում: Պետական միջնորդություն է պետք:
— Կարծում եմ, Կառավարության հովանավորության ներքո պետք է բնակարանաշինական ծրագիր իրականացվի: Երբ հանդիպումներ են եղել, խոսել ենք, փորձել տարբերակներ գտնել: 2600 առկա տնակից 2200-ը բնակեցված է: Սա մեծ թիվ է: Թեկուզ սոցիալական բնակարանների կառուցմամբ, որպեսզի անցած տասնամյակների պատմությունը չկրկնվի՝ տունը ստանան, վաճառեն, դուրսը մնան: Տեսեք, ԱՌՔ բարեգործական հիմնադրամի հետ, «Դեպի առաջ»-ի հետ ենք ծրագրեր իրականացնում, սոցիալական բնակարանների կառուցմամբ, սա շատ ճիշտ ծրագիր է:
— Տվյալներ ունե՞ք՝ ՌԴ—ից կամ Ուկրաինայից Հայաստան տեղափոխված քաղաքացիներից որքանն են Գյումրիում:
— Ոչ, նման վիճակագրություն չունենք, այն շատ փոփոխական է, քանզի գալիս են, հետո տեղափոխվում են մայրաքաղաք կամ Վրաստան:
— Պարոն քաղաքապետ, ինձ մեր հոգատար քաղաքացիներից տեղյակ են պահել, որ ծառահատում է եղել, ինչին ոչ համայնքապետարանը, ոչ իրավապահ համակարգը ընթացք չի տվել, քաղաքացին էլ հեգնում է՝ ուրեմն ով, որտեղ ու երբ ուզենա՝ ծա՞ռ է կտրելու…
— Երբ մեզ տեղյակ են պահում, մենք արագ արձագանքում ենք, շատ արագ ոստիկանություն ենք դիմում, Բնապահպանության նախարարության տեսչություն ենք գրություններ ուղարկում: Համայնքը պատժող իրավասություն չունի, օրենքով է այդպես: Այո, եթե պատժամիջոց չեղավ, կանխարգելելը դժվար է: Մեր ժողովուրդն էլ իր հերթին, ասես, ծառ չի սիրում. խանութ, սրճարան են բացում, դիմացի ծառերը կտրում են, իսկ քաղաքապետարանը միայն կարող է արձանագրել ու ոստիկանությանը կամ տեսչությանը փոխանցել: Երբ վերջերս Լիոնում էինք, ես հատուկ ուշադրություն դարձրեցի, թե նրանք ինչպես են վարվում նման դեպքերում. միայն պիտի տեսնեիք, թե ինչպիսի կրեատիվ լուծումներ ունեին տված. ու ոչ ծառն էր խանգարում, ու շատ ինքնատիպ էր, ու բոլորը պարտադիր իրենց տարածքների կողք-բոլորը մաքուր ու կանաչապատ են պահում: Թե չէ, մեր կոմունալ բաժինը ծառեր, ծաղիկներ է տնկում, գնում, տեսնում ես՝ պոկել են, կոտրել են, փողոցները մաքրում են, հետևներից աղբ են թափում… Ով ի վիճակի չէ այս քաղաքը սիրելու՝ իր տան պես, թող բնակության վայրը փոխի:
— Եվ վերջին հարցը. պարոն Սամսոնյան, խոսքը 50-ամյակի կամուրջի մասին է… Դեռ մի քանի ամիս առաջ Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարի մոտ բարձրաձայնել էի կամուրջի հարցը, մարզպետին էլ եմ ասել, որ մայթերն անբարեկարգ են…
— Ուզում ենք 2023թ. սուբվենցիոն ծրագրի մեջ ներառել 50-ամյակի կամուրջը՝ ամբողջությամբ Ալեք Մանուկյան փողոցի հատվածը՝ մայթերով հանդերձ:
— Շնորհակալություն հարցազրույցի համար: Մի դիտարկում էլ. խնդրում եմ ուշադրություն դարձնել Ռուսթավելի փողոցից մինչև Ռիժկովի ճեմափողոց հատվածում սալիկները շատ վատ վիճակում են, բազմատեսակ են, մի խոսքով՝ անբարեկարգ է:
— Համապատասխան բաժնին հանձնարարական կտրվի: